Tokom istorije Rimokatolička crkva pribegavala je različitoj tehnici kontrole nad vernicima i različitim sredstvima radi povećanja kapaciteta svog delovanja. Religiozne organizacije različitog profila imaju dugu tradiciju u okviru rimokatoličanstva.

Na duhovnom talasu ranog hrišćanstva pojavili su se najpre monaški redovi, organizovani najčešće oko harizmatskih ličnosti. Njihova aktivnost bila je usredsređena na duhovni život, na kultivisanje religije. Tokom razvoja pojedini redovi opredelili su se za profesionalni rad, u raznim granama zanatstva, nešto kasnije za prosvetni poziv, zdravstvo itd.

Danas su ti redovi u padu u Evropi i u SAD, ali ne i u Africi ili Aziji. U Evropi je npr. u poslednjih 30 godina broj muških redova opao za 30 odsto a ženskih "časnih sestara" za više od 50 odsto. U Aziji je obrnut slučaj. Po rečima Patricije Vajtberg: "Ako se taj proces nastavi, Indija će imati više članova jezuitskog reda u HHú veku nego bilo koja zemlja u svetu". Ista situacija je u odnosu i na ženske redove. Majka Tereza formirala je 1949. u Indiji svoj red "Misionare milosrđa" sa kuhinjama i bolnicama. Danas je taj red proširen na mnoge delove Azije i Afrike; posle sloma Istočnog bloka centri su osnovani u zemljama Istočne Evrope i danas broje oko 3.000 članova.

Kada je Rimokatolička crkva krenula u osvajačke pohode u XI veku pojavile su se religiozno-vojne organizacije. Najstarija među njima "Vitezovi sv. Jovana od Jerusalima, Rodosa i Malte" poznatiji pod nazivom "Malteški vitezovi", koji je opstao do danas i aktivno je uključen u život međunarodne zajednice. Red je osnovao "veliki majstor fra Gerard" 1080. godine, u vreme Prvog krstaškog rata, posle što su krstaši osvojili Jerusalim. U rimokatoličkoj literaturi krstaški ratovi opisuju se kao "sveti ratovi" vođeni za oslobađanje "svetih mesta" Hristovog rođenja i raspeća. Istoričar Bretford navodi da su bitke koje su vodili krstaši bile "tako krvoločne i okrutne da je teško poverovati da su feudalni vladari i njihovi sledbenici imali i minimalni koncept o veri u čije su ime preduzimane ekspedicije".

Pozicije istočne crkve u odnosu na "oslobođenje svetih mesta", dodaje Bretford, bile su drugačije. "Istočna vizantijska crkva posmatrala je rat kao zlo, greh i kao krajnji ishod nakon što su propali svi diplomatski pokušaji... Vojnik koji je izvršio ubistvo, čak i u odbrani svoje sopstvene zemlje, kažnjen je zabranom pričešća u naredne tri godine... Agresivni, poluvarvarski narodi sa severa nisu mogli da shvate prefinjen i sofisticiran zakon Vizantije" zaključuje Bretford. Formiranje "viteškog reda" bilo je u funkciji stvaranja predstave o uzvišenoj misiji krstaša, što je imalo pozitivan psihološki efekat i na same članove, u smislu osećanja superiornosti u odnosu na okolinu. Ali u suštini, po preovlađujućem stavu u nauci, krstaši su bili instrument papske politike, po Bretfordu deo "večnog neprijateljstva Zapada prema Istoku". U prilog ovog stava govori i ekskomunikacija imperatora Fridriha úúú od strane pape Gregora úH, 21. marta 1228. zbog odbijanja da povede novi krstaški rat. Diran ubraja u glavne uzroke krstaških ratova kontrolu nad Bliskim istokom i proširenje trgovine uz naglasak da je slabljenje Vizantije papa ocenio kao pogodan trenutak da Istočnu crkvu stavi pod svoju vlast.

Papa Paskval II bulom od 15. februara 1113. godine potvrdio je pravni status vitezova a organizaciji je priznat nezavisan status u odnosu na sve crkvene vlasti, izuzev ličnosti pape; drugim rečima članovi i sama organizacija stavljeni su pod direktnu vlast pape.

Krstaški ratovi, koje Diran ubraja u najveću srednjovekovnu dramu, nisu uspeli. Jerusalim i druga sveta mesta pali su u ruke muslimana. Krstaši su doživeli tragičnu sudbinu, ubijani su na najsvirepiji način. Oni koji su preživeli masakr krenuli su ka Kipru i Rodosu. Posle osvajanja Rodosa 1310, koji je bio pod turskom vlašću, proglasili su ostrvo svojim "suverenim posedom", održavajući veze s papom. Na ovom ostrvu, nastanjenom grčkim stanovništvom, osnovali su verske zajednice sa latinskim obredom i ritualima. Uz pomoć evropskih vladara izgradili su moćnu pomorsku silu i razvili trgovinu u bazenu Mediterana. Kada su Turci ponovo osvojili ostrvo 1522, prognani vitezovi prešli su na ostrvo Maltu, koje im je ustupio habzburški imperator Karlo n kao "suvereni posed malteških vitezova". "Veliki majstor" kome je Sv. stolica dodelila 1620. godine titulu "princa" predstavljao je značajnu političku ličnost u službi vere.

Na svom osvajačkom pohodu ka Egiptu, Napoleon je 1789. osvojio i razorio ostrvo i raspustio red vitezova koji nisu prihvatili saradnju sa njim. "Velikom majstoru" dozvoljeno je da sa ostalim vitezovima napusti ostrvo i ponese relikvije, kao npr. deliće drvenog krsta na kome je razapet Hristos, ruku sv. Jovana Krstitelja, ali bez zlata i dragog kamenja kojima je bila obavijena. Vitezovi su se nastanili po raznim gradovima Evrope, tražeći novog zaštitnika. Ruski car Pavle ú dočekao ih je raširenih ruku i proglasio je sebe za "velikog majstora malteškog reda", videći u tome mogućnost prodora ka Sredozemlju. Međutim, Rim mu je osporio titulu budući da nije bio katolik. Papa Leon Húúú obnovio je red "vitezova od Malte" 1879. i imenovao Italijana fra Českija za velikog majstora sa sedištem organizacije u Rimu. Međutim, ostale su mnoge sumnje i osporavanja u pogledu statusa organizacije i njenih funkcija. Spor je okončan donošenjem novog kodeksa koga je potvrdio papa Jovan XXIII 1961, po kome malteški vitezovi predstavljaju "suverenu međunarodnu jedinku", sa diplomatskim aparatom, sopstvenim pasošem, koji se koristi samo u službenoj misiji.