Starosedeoce doline ove činilo je ilirsko pleme
Skordisci i živeli su na prostoru današnjeg sela Dvorišta, koje
je i dobilo ime po dvorovima izgrađenim od kamena, a koje se i
danas nalazi u temeljima kuća žitelja ovog sela.
 |
|
Manastir Manasija
|
Nedaleko od Despotovca, u selu Medveđa, postojao je rimski grad
Idimum, a spajao se s gradovima Horeummargi (današnja Ćuprija),
Arsne (Ražanj), Nais (Niš) i Skupi (Skoplje). Put su koristile
rimske legije, a Idimum je pripadao provincije Gornja Mezija.
U selu Medveđi Mila Rakić je otvorila moderan restoran sa tim
antičkim imenom i oslikala ga sa 12 mozaika iz tog perioda. U
10 i 11 veku u Resavi počinju da se podižu prve crkve a najstarije
su u atarima sela Dvoriša i Panjevca i Beljajke. Najmlađi, najveći
i najčuveniji je manastir Manasija, zaštitni znak Despotovca i
Gornje Resave. Manasija je imala svoju čuvenu skriptarnicu, poznatu
pod imenom Resavska škola u kojoj su, pored velikog broja umnih
ljudi tog vremena, radili i svoje ideje propagirali Konstantin
Filozof, zatim Gligorije Camblak, a bila je centar duhovnosti
i pismenosti srednjovekovne Srbije.
Nastalo je četiri veka nazadovanja manastira, a za vreme prve
vlade Miloša Obrenovića 1915. godine, sedište resavskog sreza
bilo je u Svilajnacu sa 45 sela, a cela nahija imala je 73 naselja.
Novi srez, treći u nahiji, formiran je u selu Vojniku nedaleko
od manastira Manasija. Oko pitanja novog sreza razbuktala se borba
između sela Veliki Popović i Vojnika.
Njihov rivalitet završen je 16. juna 1882. godine, kada je kralj
Milan Obrenović doneo odluku da se selo Vojnik ubuduće zove Despotovac,
u spomen na despota Stefana Lazarevića koji je tu podigao svoju
zadužbinu manastir Manasiju u vremenu od 1406. i 1418. godine.
Danas, despotovačka opštine ima 33.000 stanovnika, u 31 naselju
sa dva grada i 9.200 domaćinstava.
